Από την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση στη δια «Βίου Κατάρτιση»

Του Κώστα Κορδάτου
Προέδρου ΠΕΤΕΕΜ-ΤΕ1. 

και Γεν. Γραμματέα Β’ ΕΛΜΕ Αιτωλ/νίας
«Με αφορμή το σχέδιο νόμου για το Τεχνολογικό Λύκειο» 

Σε μια κατάσταση κρίσης και σημαντικών οικονομικών μεταβολών οι κυρίαρχοι κύκλοι επιβάλουν μια σειρά αναδιαρθρώσεων, σε κοινωνικό - εργασιακό επίπεδο που επηρεάζουν άμεσα και τα συστήματα εκπαίδευσης.

Οι εξαγγελίες της κας. υπουργού παιδείας για, αλλαγές στην εκπαίδευση με το νέο λύκειο και ιδιαίτερα στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΤΕΕ) ήταν και είναι από τις βασικές επιδιώξεις των Κυβερνητικών Πολιτικών για το «ανθρώπινο δυναμικό», όπως συνήθως αναφέρεται, στις χώρες τις Ευρωπαϊκής ένωσης (Ε.Ε.) με τη πριμοδότηση της δομικής ανάπτυξης της συνεχιζόμενης επαγγελματικής Κατάρτισης. Προσπαθούν δηλαδή να συνδέσουν την εκπαίδευση με το νέο παραγωγικό μοντέλο, με κοινωνικές σχέσεις νέου τύπου (πιστωτικές μονάδες, συνεχιζόμενη κατάρτιση κ.α.) και καινούργιους τρόπους οργάνωσης των επιχειρήσεων στη θέση του φορτικού και του Τεϋλοριακού μοντέλου παραγωγής.

"Σ΄ αυτό το κοινωνικό πεδίο αντιπαράθεσης οι δυνάμεις του κεφαλαίου δεν περιορίζονται μόνο στους άμεσους στόχους. Επιδιώκουν, αφού ελέγξουν το νέο-δημιουργούμενο σύστημα κατάρτισης, να το μετατρέψουν σε κύριο μηχανισμό των επαγγελματικών ειδικοτήτων των εργαζομένων, εκτοπίζοντας έτσι το δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης" «Γιάννης Μηλιός»

Στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. «στο επίκεντρο όλων των πρωτοβουλιών βρίσκεται λοιπόν υποχρεωτικά η ιδέα της δια βίου εκπαίδευσης και της συνεχούς επαγγελματικής κατάρτισης», η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη κάθε ατόμου στην επαγγελματική ζωή, στην παραγωγική διαδικασία με την ευρεία έννοια (στον κοινωνικό - καπιταλιστικό - καταμερισμό εργασίας), όταν αυτή υπάρχει. Ακόμα και οι πλέον «ανειδίκευτες» εργασίες προ-απαιτούν πιστοποίηση για τους απασχολημένους σε ένα σύνολο πρόσκαιρων γνώσεων και πρακτικών δεξιοτήτων, που καθιστούν δυνατή την ένταξή τους στο κοινωνικό και νέο .....

επαγγελματικό περιβάλλον, αυτό με τις ευέλικτες μορφές εργασίας και του part time.

Η εκπαίδευση, προφανώς και με τη νέα απόπειρα του Τεχνολογικού Λυκείου της κ. Διαμαντοπούλου θα προσανατολίζει τους εκπαιδευόμενους προς το σύστημα απασχόλησης, στα διαφορετικά επαγγελματικά περιεχόμενα αλλά και τις ιεραρχικές βαθμίδες του συστήματος, του κοινωνικού καταμερισμού εργασίας που επιβάλουν οι οικονομικές ελίτ.

Ο διαχωρισμός των βαθμίδων εκπαίδευσης και των διαφορετικών επιπέδων και τύπων σχολείων και σχολών του εκπαιδευτικού συστήματος που υπάρχουν, όπως επίσης και η υποβάθμιση των τεχνικών γνώσεων και δεξιοτήτων, θέλουν να υπηρετείται με ιεραρχική ευλάβεια δομές χειραφέτησης των τεχνικών παραγωγής έργου και του υποβιβασμού των δικαιωμάτων τους που απορρέουν από τις γνώσεις και την επαγγελματική εμπειρία που συνεχώς υποβιβάζονται στο επίπεδο της ΤΕΕ, για να έχει ανίσχυρο τον νέο πτυχιούχο-εργαζόμενο δηλαδή χωρίς εργασιακά δικαιώματα κάθε ειδικότητας που συμμετέχει στη διαμόρφωση του πλούτου με τα μέσα παραγωγής που χειρίζεται και διευθύνει. 

Εδώ μπορούμε να δώσουμε δύο παραδείγματα υποβιβασμού των δικαιωμάτων μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα για να γίνω πιο κατανοητός, είναι αυτά της κατάργησης των σχολών υπομηχανικών, όπου στη θέση τους αργότερα ιδρύθηκαν τα υποβαθμισμένα ΚΑΤΕ, καθώς και η κατάργηση των σχολών εργοδηγών που στη θέση τους ιδρύθηκαν με το Ν 576/77 τα ΤΕΛ που διέλυσαν κυριολεκτικά τη δομή της ΤΕΕ (που κανένας τότε δεν κατάλαβε τι έρχεται). Οι αλλαγές όλες αυτές ήταν κατ΄ εντολή των ευρωπαϊκών και διεθνών ταμείων που δάνειζαν τη χώρα για υποδομές στην ΤΕΕ (βλέπε ΤΑΣΕ), αλλά εκείνη την περίοδο τρέχαμε πίσω από το ενιαίο σχολείο, όπως και σήμερα (χωρίς να διαφωνούμε ως οραματικό στόχο) ενώ χάσαμε την Ενιαία Δημόσια Εθνική Εκπαίδευση και τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχίων που ήταν καταχωρημένα διεθνώς και στους δύο προαναφερόμενους τύπους σχολών που καταργήθηκαν. Ο διαθλαστικός φακός της εποχής δεν έδωσε την δυνατότητα σε πολλούς να βγάλουν αντικειμενικά συμπεράσματα για το έργο εκείνων των σχολών παρά μόνο οι μαξιμαλιστικοί στόχοι έφαγαν το εφικτό.

Και τώρα τι;

Το όχημα που σήμερα θέλουν να χρησιμοποιήσουν για να «παγώσει ο χρόνος» της εξέλιξης του ανθρώπου στη ζωή και η ενεργητική του δημιουργία, είναι η αμάθεια και οι χαμηλές προσδοκίες της νέας γενιάς. Αυτό επιτυγχάνεται σταδιακά με την κατάρτιση σε βάρος της Ενιαίας Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Μεταφέρουν την υπόθεση απόκτησης ειδικότητας και επαγγελματικών δικαιωμάτων έξω από τις δοσμένες παιδαγωγικές συνθήκες του σχολείου στο λεγόμενο 4^ο έτος του τεχνολογικού λυκείου, όπως προτείνεται από το υπουργείο. Με στόχο πάντα την διάσπαση της ενιαίας τεχνικής παιδείας και την ιδιωτικοποίηση των προσδοκιών απόκτησης κάποιων πιστωτικών μονάδων στον ατομικό συναγωνισμό, που θα προωθείται για την εξασφάλιση των νέων σε μια καλύτερη θέση, σε πιθανή πρόσβαση σε κάποια πρόγραμμα εθελοντικής εργασίας μέσω των stages. Χωρίς βέβαια να τεκμηριώνεται από την πρόταση ότι στο νέο… τεχνολογικό λύκειο θα εξασφαλίζονται οι σημερινές ειδικότητες και η πρακτική άσκηση μέσα στο σχολείο.

Οι ανησυχίες μας αυτές έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι για πρώτη φορά  εισάγεται στην εκπαίδευση του υπουργείου παιδείας ο θεσμός της μαθητείας και νόρμες του γερμανικού δυϊκού συστήματος εκπαίδευσης. Το λεγόμενο παραγωγικό σχολείο που θέλουν να εφαρμόσουν με αντιφατικό τρόπο θα οδηγεί τους μαθητές στην απόκτηση των δεξιοτήτων του επαγγέλματός τους έξω από το σχολείο αφού τα δημοσιονομικά προβλήματα και οι δανειστές της τρόικας δεν θα επιτρέπουν την επένδυση σε νέες υποδομές στη ΤΕΕ και ούτε καν για τη λειτουργία της υπάρχουσας.

Οι ειδικότητες που συνδέονται με την βιομηχανική παραγωγή και απαιτούν κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας του εργαστηριακού εξοπλισμού δεν θα υπάρχουν πλέον αφού η πρόταση για το τεχνολογικό λύκειο «πονηρά» κρύβει αυτήν την αρνητική εξέλιξη και προβάλει τα νέα πεδία κάποιων δήθεν διεπιστημονικών μαθημάτων με ένα αθροιστικό αποτέλεσμα των μερικών προσεγγίσεων των διαφόρων επιστημονικών πεδίων θεωρώντας ότι θα μπορέσουν να διαχειριστούν με τον τρόπο ευέλικτο και φθηνό αυτό τον μεγάλο όγκο της γνώσης και των πληροφοριών στα στενά όρια κάποιων μαθημάτων του Λυκείου.

Υποβιβάζουν την ειδίκευση που όπως φαίνεται είναι αναγκαία εξαιτίας της μεγάλης ποσότητας γνώσης, καταργώντας ουσιαστικά τα περισσότερα μαθήματα και τις δεξιότητες από τους επαγγελματικούς τομείς και τις ειδικότητες. Πρώτα βέβαια μεταφέρει το σύνολο των επαγγελματικών μαθημάτων στη Γ’ τάξη και παραδίδει στη συνέχεα τους «πελάτες» στο μύλο του 4^ου έτους κάθε επιχειρηματία για το ξεκοκάλισμα του ΕΣΠΑ και όποιος αντέξει.

Ξεχνούν ηθελημένα βέβαια οι συντάκτες του σχεδίου και οι εμπνευστές του ότι η εξειδίκευση είναι γενικότερο φαινόμενο που συνδέεται άμεσα με την εργασία, σε όλες τις μορφές της.

Κρύβουν έτσι τον βασικό πυρήνα της πρότασής τους αφού με το περιεχόμενο του προγράμματος του Τεχνολογικού Λυκείου, όπως παρουσιάστηκε από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου παιδείας, θα ενισχύει τον καταμερισμό της εργασίας με ένα συγκεκριμένο τρόπο, που είναι σύμφυτος με τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, αυτόν της φάμπρικας της μαθητείας στην δευτεροβάθμια εκπαίδευσης. Δηλαδή παραδίδεται η απλήρωτη και ανασφάλιστη εργασίας των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις ιδιωτικές (πολυεθνικές) εταιρίες. Χαρακτηριστικό γνώρισμα εκμετάλλευσης της παιδικής εργασίας δια της ανταποδοτικής εκπαίδευσης-μαθητείας στο πολυεθνικό κεφάλαιο. Μετατρέποντας με αυτό τον τρόπο την γνώση από αγαθό και υποχρέωση της πολιτείας να την παρέχει σε όλους δωρεάν και αδιακρίτως σε ατομική υπόθεση του καθενός!

Σήμερα βιώνουμε την απαξίωση της δημόσιας Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπ/ση (ΤΕΕ) (ελλείψεις: καθηγητών, υποδομών, σύγχρονων προγραμμάτων-βιβλίων, εποπτικών μέσων, νέων ειδικοτήτων κ.α.), που στόχο έχει τη κατάργησή της ώστε με τον τρόπο αυτό να ελαφρύνουν το δημοσιονομικό κόστος λειτουργίας της εκπαίδευσης υπέρ των δανειστών και του ιδιωτικού τομέα (βλέπε εισήγηση Αλμούνια) για να συγκλίνουν οι δείκτες όπως λένε με την Ε.Ε. και τα μνημόνια που έχουν υπογράψει με την τρόικα. Παράλληλα θα παραδώσουν το φιλέτο της επαγγελματικής ειδίκευσης-κατάρτισης (4^ο έτος) και της δήθεν αποκατάστασης των νέων στους μεγαλοσχολάρχες των ιδιωτικών ΙΕΚ & ΚΕΚ και στα περιφερειακά κέντρα εξειδικεύσεων (βλέπε έτος ειδίκευσης της πρότασης για το τεχνολογικό Λύκειο) που έρχεται μέσω των περιφερειών και τις ΣΔΙΤ!

Επιδιώκουν με το δίκτυο της δια βίου μάθησης και κατάρτισης εκτός των άλλων και η εφαρμογή των προ-συνταξιοδοτικών απολύσεων των εκπαιδευτικών αφού οι περισσότερες θέσεις τεχνικών ειδικοτήτων θα καταργηθούν. Διότι το μεγαλύτερο μέρος των λειτουργιών της ΤΕΕ θα παραδοθεί σε ιδιώτες μέσου των περιφερειακών αυτοδιοικήσεων και των Καλλικρατικών δήμων, ενώ θα επικρατήσει κατά κόρον το ωρομίσθιο και οι ατομικές σχέσεις εργασίας (μπλοκάκι) στη θέση των μόνιμων θέσεων εργασίας.

Με αυτή την αντιδραστική τομή που προωθούν στην εκπαίδευση βρίσκονται πολιτικά και τυπικά σε αντιστοιχία με της οδηγίες του ΟΑΣΑ, των βιομηχάνων και των πολιτικών τους προϊσταμένων της Ε.Ε. στα πλαίσια των ανταγωνισμών και των αναδιαρθρώσεων στην παραγωγή νέου πλούτου υπέρ των πολυεθνικών στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία που σαρώνει κύρια το νότο της Ευρώπης.

Για τον σκοπό αυτό η χρηματοδότηση της δια βίου εκπαίδευσης από το ΕΣΠΑ θα γίνεται πλέον από το ΥΠδΒΜΘ και όχι από τον ΟΑΕΔ για την ΤΕΕ (νέα αρμοδιότητα) ώστε να καταρτίσουν τα στελέχη της νέας οικονομίας (πράσινης ανάπτυξης!) με τρόπο τέτοιο που να ενσωματώσουν πιο γρήγορα και ευέλικτα τη νέα τεχνολογία υπέρ της νέας «άυλης» παραγόμενης υπεραξίας των δικτύων, των ΜΜΕ, των πληροφοριών κ.α. Έτσι οι φτωχοί και όσοι εργάζονται με 300 ευρώ, όπως και οι άνεργοι (δεν θα μπορούν τα παιδιά τους ούτε να αποφοιτούν από το Λύκειο τουλάχιστον) θα είναι απλά οι χρήστες-καταναλωτές των τεχνολογικών γνώσεων, χωρίς στοιχειώδης πρόσβαση σ΄ αυτές.

 Σε αυτή την κρίσιμη φάση πρέπει κατά την γνώμη μας ένα νέο αγωνιστικό μορφωτικό και παλλαϊκό ρεύμα να πάρει πρωτοβουλίες και να αρθρώσει μια πρόταση γενικευμένου τύπου στην εκπαίδευση που θα αποκαλύπτει τα σχέδιά τους, θα ξεπερνάει τις μέχρι τώρα παγιωμένες αντιλήψεις για τον ρόλο της ΤΕΕ στην ελληνική κοινωνία, όπου θα απαιτεί την δωρεάν απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων από κρατική δομή (υπ. παιδείας) για όλα τα παιδιά που θέλουν να ακολουθήσουν επάγγελμα σε ένα αναβαθμισμένο επίπεδο σπουδών και χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο της πρόσβασής τους με προτεραιότητα σε ανώτερη εκπαιδευτική βαθμίδα χωρίς φραγμούς..

Παράλληλα αυτός ο παλλαϊκός συντονισμός θα εξασφαλίζει τη συνεχίσει της φοίτησης των παιδιών σε όλη τη χώρα δωρεάν ώστε να παίρνουν τεχνικές γνώσεις και επαγγελματικά δικαιώματα από τη Δημόσια Τ.Ε.Ε. και από ενιαίο φορέα. Η ίδρυση Τεχνολογικών Λυκείων και από άλλα υπουργεία και οργανισμούς, όπως υπόσχεται η υπουργός και οι διάφοροι "ειδικοί" της ΤΕΕ ενισχύουν τους φόβους μας ότι τελικά ο στόχος είναι καθαρά ένα σχολείο της αγοράς πέρα και έξω απο τους στόχους του εκπαιδευτικού κινήματος και τις σύγχρονες απαιτήσεις της παιδαγωγικής επιστήμης.  

Σε πρώτη φάση για το 2012 κοινός τόπος όλων των συλλογικών και προσωπικών παρεμβάσεων πρέπει να είναι η απόρριψη  της πρότασης Διαμαντοπούλου για το Τεχνολογικό Λύκειο που δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο μια συνταγή με παλιά υλικά που έρχεται να καταργήσει ότι έχει απομείνει από την ΤΕΕ των τεχνικών ειδικοτήτων, όπως τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχίων, την μονιμότητα των καθηγητών και την μετάβαση του κόστους λειτουργίας της στις τοπικές κοινωνίες και την μετατροπή των μαθητών σε πελάτες!

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Δείτε τι περιλαμβάνει το νομοσχέδιο για το νέο Λύκειο και το Τεχνολογικό Λύκειο - Προγράμματα Σπουδών - Μαθήματα, Κατευθύνσεις εδώ